Bijna twee jaar geleden ben ik begonnen met een klassentwitter (@StartblokGroep7) om op zoek te gaan naar een koppeling tussen het onderwijs en de digitale leefwereld van de leerlingen. Nu kijk ik trots terug naar wat Twitter in de klas mij en mijn leerlingen allemaal gebracht heeft de afgelopen tijd.

De eerste tweets waren ervaringen van leerlingen: Wie er door waren in de talentenjacht, wie de gaafste surprise had gekregen en opvallende spreuken. In het begin was ik vooral de trotse leerkracht die wilde laten zien wat er in de klas gebeurde maar als snel kregen we vriendjes en ouders als volgers en waren het vooral de leerlingen die graag wilde tweeten om thuis te laten zien wat zij bereikt hadden. Ineens was betrokkenheid met de omgeving, waar je als leerkracht vaak naar op zoek bent, heel dichtbij.

Ik wil jullie graag het verhaal vertellen van Frits de muis. Frits was een bijzonder muisje, hij was namelijk erg goed in het zoeken van kaas, maar hij had ook erg kleine armpjes. Frits woonde in een muizenholletje met een groepje andere muizen. Daar hadden ze de afspraak dat iedereen overdag naar kaas ging zoeken en het terugbracht naar het holletje, zodat ze daar ’s avonds van zouden kunnen snoepen. De eerste dag ging Frits als een speer op zoek naar stukjes kaas in het huis, hij vond ze ook maar elke keer kon hij er net niet bij omdat hij net te kleine armpjes had. Teleurgesteld en verdrietig kwam Frits die avond met lege handen terug in het muizenhol. De andere muizen waren kwaad, want zij hadden wel allemaal stukjes kaas meegebracht. Een muis zei: ‘Als jij geen kaas hebt meegenomen, dan krijg je ook geen kaas van ons’. Met een lege maag ging Frits die avond slapen, hij begreep de andere muizen wel, het was ook niet eerlijk geweest als hij geen kaas had meegenomen, maar wel had mogen eten. Gelukkig was Frits een muisje vol met trots en energie. ‘De volgende dag’, dacht Frits, ‘ga ik weer vol goede moed zoeken!’ En zo ging Frits de volgende dag weer op zoek, hij zocht nog harder dan de eerste keer, maar telkens als hij een stukje kaas vond kon hij er weer net niet bij. Verdrietig en met heel veel honger ging hij terug naar het muizenhol. De andere muisjes waren erg boos. ‘Heb je nu alweer niets meegenomen?’ riepen ze. Frits merkte dat hij de andere muizen alleen maar boos maakte en besloot om te vertrekken. Hij pakte zijn spullen en verliet het muizenholletje.

Na een poosje lopen hoorde hij een gezellig geluid. Hij zag door een scheur in de muur een lichtje branden en hij hoorde muisjes gezellig met elkaar praten. Eén van de muisjes keek toevallig naar buiten en zag Frits staan. ‘Hé!’ riep de muis, ‘Heb je honger?’ Frits knikte. ‘Kom er maar bij, we hebben genoeg kaas te eten en iedereen is welkom!’ Er verscheen een lach op het gezicht van Frits, hij mocht eindelijk wat eten en hij voelde zich onderdeel van de groep. De volgende dag ging ook deze groep muizen op zoek naar nieuwe stukjes kaas. Ook Frits had weer goede moed. Hij had lekker gegeten en goed geslapen en ging als een speer op zoek. Wederom vond hij overal stukjes kaas maar kon hij er net niet bij, hij voelde de wanhoop groeien. ‘Ik kan deze groep niet teleurstellen, ze zijn zo aardig voor me geweest’, dacht Frits. Toen zag hij hoe een andere muis uit het groepje twee stukken kaas probeerde mee te slepen, in een onoplettend moment van de muis griste Frits een van de twee stukken kaas weg zonder gezien te worden. Een uurtje later kwam Frits vol trots aanzetten met en stuk kaas. Alle muizen gaven hem complimenten en Frits had zich nog nooit zo trots gevoeld als toen die dag, hij kon eindelijk zijn aandeel leveren in de groep waar hij nu bij hoorde. De volgende dagen waren telkens hetzelfde, Frits ging op zoek naar een iets te gulzige muis, stal een stukje en bracht het terug. Dit ging goed totdat Frits op een dag weer vol trots zijn stukje kaas naar het holletje bracht en een andere muis zei: ‘Frits, waar heb je dat stukje kaas vandaan? Want toevallig heb ik gezien dat jij dat stukje hebt gestolen!’ Frits werd helemaal rood. Hij wist wel dat wat hij deed fout was, maar anders zou de groep hem misschien ook weg hebben gestuurd omdat hij geen kaas kon pakken en hij wilde zo graag bij deze groep horen en ze zo graag niet teleurstellen. Frits werd verdrietig en boos tegelijk en rende keihard weg, het liefst zo ver dat niemand hem meer zou kunnen vinden…

Dit verhaal heb ik in mijn klas (groep 7) verteld nadat ik bij een bijeenkomst van hetkind was geweest over ontkoppeling. Ik heb de leerlingen twee vragen gesteld. Wat had Frits anders kunnen doen & wat hadden de muizen anders kunnen doen? De antwoorden van de leerlingen waren helder: vragen stellen. ‘De muizen hadden moeten vragen waarom Frits geen kaas mee had gebracht en Frits had best om hulp mogen vragen’, aldus de leerlingen. Vragen stellen en luisteren naar elkaar betekent dus een relatie opbouwen en koppelingen maken. Ik had ook nog één vraag voor de leerlingen. Waarom zou ik dit verhaal nou vertellen? Alle leerlingen wisten feilloos de koppeling te maken met de klas en de ontkoppeling die daar plaats had gevonden toen er een dag eerder een meisje was weggerend na een ruzie. Sindsdien heeft Frits de muis een bijzonder plekje gekregen in de klas.

Het wordt echt eens tijd om het anders te gaan doen. We staan op de rand van een grote richel, met aan de overkant een verfrissende onderwijsmethode. We zouden er langzaam naar toe kunnen gaan, stapje voor stapje. Maar wie durft het aan om samen met mij een aanloop te nemen en te springen?
Al een flinke poos vraag ik mij af waarom de methodes die ik in de klas gebruik zo ontzettend statisch en stoffig zijn. Eigenlijk merk ik dat methodes standaard een paar jaar (ligt aan de afschrijving) achter liggen op de recente onderwijsontwikkelingen. Dat is zó 2012 en kan in 2013 echt niet meer. Vergelijk het met een computerspel waar een bug in zit, en dat de ontwikkelaar dan zou zeggen: 'Jammer joh, maar over 4 jaar komt er weer een nieuwe versie uit.' Ik denk dat het spel slecht zou verkopen.

De nieuwe methode (methode 2.0) zou minimaal elk jaar gepatcht moeten worden, zodat het aansluit bij de laatste trends in het onderwijs. De leerkracht zou dan zelf kunnen beslissen of dit past bij de onderwijs of instructiebehoefte van de leerlingen. Je koopt als school geen methode, maar je neemt er een abonnement op. Zo krijgen scholen weer de macht om de kwaliteit van het onderwijs dat zij willen geven te bepalen.

• Bij de methode 2.0 zie ik kleine instaptoetsjes op een computer om te kijken wat leerlingen misschien al beheersen, zodat de instructie de komende weken echt (automatisch) adaptief is.
• Serious gaming kan er voor zorgen dat elk kind in zijn eigen talent en op zijn eigen niveau wordt uitgedaagd. De vorderingen worden als positieve feedback teruggekoppeld en laten de groei zien.
  
• De leerkracht krijgt de regie over de methode. Hij beslist waar de nadruk op komt te liggen omdat hij het beste de leerlingen kent. De methode biedt slechts de kaders (toetsen, oefenstof, gedifferentieerde oefensoftware, en didactische handvatten)
• En hoeveel meer is er nu al mogelijk, maar wordt niet gebruikt?
  

Zelf sta ik te popelen om mee te denken aan de methode 2.0, maar er is ook het besef dat ik dit alleen nooit voor elkaar zal krijgen, daarom zoek ik mensen die met mij een keer willen brainstormen om te kijken of wij methode 2.0 echt van de grond kunnen krijgen. Daarnaast daag ik huidige methodeontwikkelaars uit om de stap te durven zetten om scholen en leerkrachten weer het kwaliteit van het onderwijs te laten bepalen. Wie durft?

Ik ben nu al zo'n anderhalf jaar bezig om Twitter in de klas te gebruiken. In eerste instantie was het de bedoeling om twitter te gebruiken als communicatie middel naar ouders toe, maar al snel ontdekte ik samen met de leerlingen dat er veel meer mogelijk was.

Één van mijn meest recente ontdekkingen is de Twitterquiz. Sociale wereldoriëntatiemethodes staan vaak vol informatie en de thema's zijn best interessant. Het enige probleem is dat de informatie plat is (het staat op papier, met hooguit een filmpje erbij). Zo waren wij in de klas bezig met het thema 'gezond' van de Grote Reis. Omdat ik de koppeling met de digitale leefomgeving met de leerlingen miste heb ik een Twitterquiz over dit onderwerp ontworpen.

De leerlingen mochten tablets & telefoons meenemen en ik regelde laptopjes voor de leerlingen die dit niet hadden. De kinderen werden in groepjes ingedeeld en ze kregen vragen via de klassentwitter (@Startblokgroep7). Natuurlijk waren het wel vragen waarbij de 21st century skills van de leerlingen op de proef werden gesteld, bijvoorbeeld:

• Hoeveel kcal (energie) zit er in één stuk Brownie? tip: voedingscentrum.nl
• Noem een naam van een medicijn tegen astma & reply met een link waar ik het meteen kan kopen.
• Welke twee ingrediënten van energydrink zijn volgens het filmpje slecht voor kinderen? https://www.youtube.com/watch?v=CuqyJYL7KGI …
• Je bent hier (http://goo.gl/maps/FJVQX ) op vakantie. Hoe zeg je ‘ziekenhuis’ in de taal die zij spreken?
• Reply met een foto waarop jullie doen alsof je superziek bent!

Iedereen was dolenthousiast en betrokken aan het werk. De leerlingen waren gemotiveerd want hoe vaak mag je nu je telefoon in de klas gebruiken? Daarnaast waren ze bezig met het werken aan de 21st century skills (Waar vind ik informatie op internet? Wat is replyen? Is deze informatie betrouwbaar?) en tenslotte konden ze ook nog eens van elkaar in en buiten het groepje leren door goed te kijken op de klassentwitter.

Ik kan jullie proberen te overtuigen hoe betrokken de leerlingen waren, maar je kunt het het beste gewoon zelf bekijken. Kennisnet had namelijk ook mijn Twitterquiz ontdekt en kwam in de klas filmen. Als trotse meester laat ik jullie graag het resultaat zien. Laat je inspireren en deel het met anderen!

De Cito-toets is inmiddels begonnen en de oude discussie over het meetmoment wordt weer  opnieuw opgelaaid. De uitzending van radar over de donkere kanten van de Cito-toets deed genoeg stof opwaaien om het topje van de ijsberg weer zichtbaar te maken. Vervolgens bogen verschillende onderwijskundige, waaronder Diane Ravtich, zich over dit topje om er vervolgens flink tegen aan te schoppen. Jammer…

Want zoals de top van een ijsberg doet vermoeden, zit er veel meer onder. Natuurlijk is er (terecht) veel kritiek op de toets en vooral op de manier hoe ouders, middelbare scholen en de inspectie deze normering gebruiken als alleszeggend cijfer. Maar het is zo zonde om steeds zoveel energie in dezelfde discussie te steken. Want met wie wordt deze discussie eigenlijk gevoerd?

Dezelfde Diane Ravtich schreef bijvoorbeeld in een artikel in 2009 dat de 21st century skills een herhaling was van gefaalde onderwijsvernieuwing. Volgens haar moet kennis de basis zijn voor het leren in het onderwijs. Ik vroeg me af hoe zij haar kennisgerichte onderwijs dan wil meten, als zij zo tegen het toetsen is van leerlingen.

Mijn overtuiging is dat kennis best gemeten mag worden, maar zeker niet als enige en zeker niet door middel van één toets. Als ik in discussie zou (mogen) gaan met Ravtich dan zou het niet gaan over de Cito-toets, maar over het onderwijs: Het gedeelte van de ijsberg wat je niet zo makkelijk kan zien.

Daarom is het belangrijk dat wij als leerkrachten, ouders, directeuren, pedagogen & onderwijsvernieuwers eerst eens laten zien wat wij willen dat er gemeten wordt. Door #ditmoetjemeten te gebruiken kunnen wij laten zien wat wij belangrijk vinden:

• We hebben op een school samen met leerkracht en ouders en passende plek voor een zorgleerling gevonden. #ditmoetjemeten
• De klas heeft als groep een lipdub gemaakt waarin de boodschap is dat niemand mag worden buitengesloten. #ditmoetjemeten
• Een leerling is met rekenen van een E-niveau naar een D-niveau gegaan, omdat een klasgenootje haar elke week heeft geholpen. #ditmoetjemeten
• Een groep heeft geleerd wat de Tweede Wereldoorlog voor invloed heeft gehad op ons leven nu, door opas & oma’s te interviewen. #ditmoetjemeten’

Het is maar een kleine voorzet, maar ik weet zeker dat alle leerkrachten de momenten kennen waarbij ze denken “De inspectie zou dit moeten zien”. Tijd om die momenten massaal te delen met #ditmoetjemeten om zo de overheid, ouders, collega’s en kinderen duidelijk te maken wat écht belangrijk is! En als we het daar over eens zijn, laten we dan gaan kijken hoe we het gaan meten.